Bugünlerde sıklıkla duyduğumuz ve ileride daha da fazla duyacağımız bir kavram Internet of Things…
İlk kez 1999 yılında Kevin Ashton tarafından bir şirket için hazırladığı sunumda kullanılan bu kavram gelişen teknoloji ile birlikte, ortaya çıktığı günkü halinden daha geniş bir vizyona erişti.
İnternet of things nedir, Nesnelerin interneti nedir, Peki nedir bu “Nesnelerin İnterneti”?
Nesnelerin İnterneti “benzersiz bir şekilde adreslenebilir nesnelerin kendi aralarında oluşturduğu, dünya çapında yaygın bir ağ ve bu ağdaki nesnelerin belirli bir protokol ile birbirleriyle iletişim içinde olmaları” olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca bu kavramı kabaca; çeşitli haberleşme protokolleri sayesinde birbirleri ile haberleşen ve birbirine bağlanarak, bilgi paylaşarak akıllı bir ağ oluşturmuş cihazlar sistemi olarak da tanımlamak mümkündür. Yani iot ve yapay zeka süreçleri ilerleyen günlerde ayrılmaz bir ikili olursa şaşırmayın…
1991 yılında Cambridge Üniversitesi’ndeki yaklaşık 15 akademisyenin kahve makinesini görebilmek için kurduğu kameralı sistem o günün koşullarında değerlendirildiğinde ufuk açıcı bir uygulamaydı. Hatta amatör olarak bu tip geliştirmeler yapan birçok kişi için bu uygulamalar keyif verici buluşlarıda beraberinde getiriyordu. 2001 yılına kadar kullanılan sistem, kahve makinesinin görüntüsünü dakikada üç kez bilgisayar ekranlarına gönderiyordu. Çevrimiçi ve gerçek zamanlı olması sebebiyle “nesnelerin interneti” kavramının ilk örneği olarak tarihte yerini aldı.
1999 yılında Kevin Ashton, P&G için RFID teknolojisi uygulamasının firmaya faydalarını sıraladı ve kullanılmasını önerdi. Önerdiği sistem; “internet of things” kavramını ortaya çıkaran radyo dalgaları ve sensörlere dayalı bir küresel sistem standardı idi.
IOT Günümüzdeki Son Durumu nedir?
Yapılan araştırmalara göre bugün internete 10-11 milyar cihazın bağlı olduğu tahmin edilmekte ve bu rakamın 2020 yılına gelindiğinde 50 milyar cihaz seviyesine çıkması öngörülmektedir. Aynı araştırmalara göre; 2003 yılında dünyada kişi başına düşen birbirleriyle bağlantılı cihaz oranı 0,08 iken bu oranın 2020 tahmini ise “6,48”dir. Ayrıca 2020 yılında, 20 adet tipik ev cihazının üreteceği bilgi trafiğinin, 2008 yılında üretilen tüm internet trafiğinden daha fazla olacağı tahmin edilmektedir. Bu durum doğal olarak cihazlar üzerindeki etkimizi ve bize faydalarını artırırken güvenlik sorunlarınıda beraberinde getirecektir.
Hangi cihazlar birbirine bağlanabiliyor?
Nesnelerin İnterneti dendiği zaman yalnızca cihazların internete bağlanması olarak anlaşılması yanlıştır. RFID benzeri algılayıcıların ve tanımlayıcıların bazı cihazlar ile bilgi üretmeleri de bu kavramın içerisindedir.
Nesneler, algılayıcılar ve elektronik devreler ile donatıldığında insanlarla iletişime geçerek durum bilgilerini güncelleyebilecek yetenekler kazanırlar. Mobil ağlar ve internetin gelişimiyle birlikte bu nesnelerin kişiler ile iletişim kurmaları kolaylaştı ve insanlar da onları her yerden, her zaman gözlemleme ve kontrol etme şansına sahip oldu.
Bunun yanında IPv6 protokolüne geçiş, IP çakışmalarının önüne geçilmesini adına önemli bir engeli ortadan kaldırarak ciddi bir gelişme sağladı.
Tüm faydalarının yanında Nesnelerin İnterneti bazı sorunlara da yol açacaktır. Birbirlerine bağlı cihazlar sayesinde sosyal hayatımızı internet üzerinden kayıt altına sunuyor olmamız, ortaya çıkacak veri miktarını inanılmaz derecede arttıracak ve bu büyük verilerin (Big Data) çözümlenerek işlenmesi zor ve karmaşık bir iş haline gelecektir. Bunun yanında ortaya çıkan bu verilerin gizliliği ve güvenliği de önemli bir konu olarak karşımıza çıkacaktır.
Önümüzdeki yıllarda etkileşimin ve internetin hemen her nesnenin içine gireceği ve farklı nesnelerin ortak amaçlar için hareket edeceği bir döneme gireceğiz. Bu arada insanların fizyolojik ve psikolojik olarak bu değişime nasıl karşılık vereceğini hep birlikte göreceğiz.
IOT ve Güvenlik
Nesnelerin interneti (IoT) cihazlarının kullanım alanı gün geçtikçe artmaya devam ederken, yapılan son çalışmalar ise onlara karşı daha dikkatli davranmamız konusunda bizi uyarıyor. 2019 IoT Tehdit Raporu’nu inceleyen güvenlik uzmanları, düşük şifreleme düzeylerine sahip olan ve denetlenmeyen IoT cihazlarının hackerlerin saldırılarına davetiye çıkardığını ve şirketlerin bu konuda önlemler alması gerektiğini vurguluyor.
IoT cihazlarının şirketlerdeki varlığını ve durumlarını gözler önüne sermek için gerçekleştirilen 2019 IoT Tehdit Raporu araştırması, şirket ağında bir veya daha fazla IoT cihazı çalıştıran 1000’den fazla şirket üzerinde gerçekleştirildi. İncelenen şirketlerin, 153 farklı IoT üreticisinden 270 IoT cihazı çalıştırdığı tespit edilen raporda, cihazlar tarafından ayda 56 milyon işlem yapıldığı belirlendi. IoT cihazlarından gerçekleşen işlemlerin %91,5’inin düz bir metin kanalı üzerinde yürütüldüğüne dikkat çeken uzmanlar, IoT cihazlarının gerçekleştirdiği işlemler sonucunda oluşan verilerin, genellikle güvenliksiz dolaştığını ve hackerlerin oltalarına kolaylıkla takılabildiğini belirtiyor. Ayrıca SSL kullanılarak çalıştırılan IoT cihazlarının %18’inin de güvenliklerinin yetersiz olması, genel güvenlik unsurlarının IoT cihazlarındaki geçerliliğini tartışmaya açıyor.
Araştırma raporunu inceleyen uzmanların dikkatini çeken bir diğer durum ise, kötü amaçlı yazılım bulaşan IoT cihazının bir başka IoT cihazına da virüs bulaştırmak için kullanıcı adı ve şifrelerin bir listesini oluşturması oluyor. Komtera Teknoloji güvenlik uzmanları, şirketlerin yarısına yakınında kullanılan IoT cihazlarını düzenli olarak taramadığını ve bu durumun neticesinde kötü amaçlı yazılım bulaşmış IoT cihazlarının zararlarını öngöremeyip, engelleyemediklerine dikkat çekiyor.
Dünya ve Ülkemizden Nesnelerin İnterneti Örnekleri
Nest: Google tarafından 2014 Ocak ayında 3.2 milyar dolara satın alınan Nest ile evinizin / ofisinin sıcaklığını dışarıdan kontrol edebiliyorsunuz. Ayrıca Nest’te duman dedektörü de bulunuyor ve herhangi bir acil durumda sizi uygulama üzerinden haberdar ediyor.
Hapifork: Bir akıllı çatal olan Hapifork, hızlı yediğinizde ya da gün içerisinde fazla yemek tükettiğinizde sizi uyarıyor ve düzenli beslenmenize destek oluyor.
Micoach Akıllı Top: Adidas markası altında çıkan bu akıllı top ile; attığınız kaç penaltının gol olduğunu, kaç kilometre hız ile vurduğunuzu ve hangi ayakla kaç gol attığınız gibi bilgileri uygulama sayesinde takip edebiliyorsunuz. Ayrıca arkadaşlarınızla karşılaştırma da yapabiliyorsunuz.
Smart Things: Akıllı evler için şu anda en fazla tercih edilen ürünlerden biri Smart Things. Ürünü akıllı telefonunuz üzerinden desteklenen cihazlarla entegre ederek, sabah uyandığınızda kahveniz yapılmaya başlanabilir ya da eve geldiğinizde ışıklar veya müzik sistemi otomatikman açılabilir.
Babolat: Bir akıllı raket olan Babolat; tenisçilerin topa vuruş hızlarını, vuruş açılarını ve hangi elle / stille vurduklarını takip ediyor. Ardından da uygulama üzerinden istatistikleri anlık olarak kullanıcıyla buluşturabiliyor.
Edyn: Bahçeler için geliştirilmiş bir akıllı ürün olan Edyn, toprağa ne ekmeniz, nasıl ekmeniz ve toprağı hangi aralıklarla sulamanız gerektiği konusunda önerilerde bulunuyor.
Dropcam: Nest’in 555 milyon dolara satın aldığı Dropcam, evinizi kurulan kameralarla akıllı telefon ya da PC üzerinden izleme imkanı sunuyor. Kameraların içerisinde ayrıca zoom yapabilme özelliği de mevcut ve çekilen görüntüler buluta kaydediliyor.
Ring: Bir akıllı zil üreticisi olan Ring, Amazon tarafından 1 milyar doların üzerinde bir fiyata satın alındı. Bu zil üzerinden, evinize kimlerin geldiğini evin dışındayken de görebiliyorsunuz.
August: Bir akıllı kilit üreticisi olan August sayesinde, kapıda kalmak kavramı ortadan kalkıyor. Artık cep telefonu ile eve girme vakti…
Türkiye’de nesnelerin interneti pazarı da hızlı bir şekilde ilerliyor. Sade Grup’un sade.io adı altında geliştirdiği ürünler, Reengen firmasının enerji alanında yaptığı çalışmalar, sensörlerle çalışan Makey nesnelerin interneti alanında takip edilmesi gerekenlerden.Pubinno, Cosa, Evreka, IVEN ve Arçelik‘in de bu alanda girişimleri bulunmakta.
Yeni başlayanların ve konuyu örnekle anlamak isteyenlerin aşağıdaki “Yeni Başlayanlar İçin IOT — Internet Of Things” yazısını okumasını şiddetle tavsiye ederiz.